Jacoba van Beieren

Keukenhof

Geen gewoon meisje

In 1400 heet het gebied waar nu landgoed de Keukenhof ligt het Keukenduin. Deze duingrond hoort bij slot Teylingen.

Daar woont Jacoba van Beieren in haar laatste jaren van haar leven. Jacoba is geboren op 16 juli 1401. Ze is niet zomaar iemand. Nee, Jacoba is een gravin. Dat is een hoge adellijke titel. De mannelijke versie is graaf.

Jacoba van Beieren is tussen 1417 en 1422 gravin van Holland, Zeeland en Henegouwen. Dat is een provincie in het zuidwesten van België.

Het roerige leven van Jacoba - Jacoba’s eerste huwelijk

Als ze een kleuter van vijf is bedenken haar ouders dat Jacoba later moet trouwen met een Franse prins: Jan van Touraine. Als ze veertien is trouwen ze samen in Den Haag. Dat is normaal voor die tijd. Het huwelijk is een zakelijke afspraak waarbij het gaat om geld, bezittingen en macht. Die moeten beschermd worden door de overeenkomst van een huwelijk.

Al snel sterft de broer van Jan van Touraine. Nu wordt Jan kroonprins van Frankrijk en Jacoba de toekomstige koningin van Frankrijk, precies zoals haar ouders al hoopten.

Als Jacoba en Jan nog maar twee jaar getrouwd zijn, sterft Jan door vergiftiging. Jacoba wordt weduwe, terwijl ze nog maar zestien jaar oud is.

Het roerige leven van Jacoba - strijdtoneel

Niet veel later overlijdt ook haar vader graaf Willem VI van Holland. Jacoba volgt haar vader op. Er volgt een strijd om de grond tussen Jacoba en haar Luikse oom Jan VI van Beieren.

De jonge Jacoba was niet opgewassen tegen het getouwtrek van de volwassen mannen.

Het roerige leven van Jacoba - tweede huwelijk

In 1418 trouwt Jacoba opnieuw. Deze keer met haar neef Jan van Brabant. Dat doet ze op advies van haar moeder. Om haar machtspositie te versterken, niet omdat ze van hem houdt. 

Jacoba krijgt hiervoor toestemming van paus Martinus V, want ook in die tijd kon je niet zomaar met een familielid trouwen.

Veel mensen zijn tegen hun huwelijk. Ze zijn bang dat Jacoba zo teveel macht krijgt.

Haar man Jan verkwanst zijn geld en raakt in de schulden bij haar aardsvijand Jan van Beieren. Hij verpandt het grondgebied van Jacoba om zijn schulden af te betalen. Jan doet Jacoba meer kwaad dan goed.  

Jacoba wil het huwelijk ongeldig verklaren. Ook dit stuit vanwege machtskwesties wederom op zeer veel verzet. Ze krijgt hier pas na enkele jaren toestemming voor. 

Het roerige leven van Jacoba - derde huwelijk

In 1421 ontvlucht Jacoba haar man Jan en vertrekt naar Engeland. Daar wordt ze verliefd op Humphrey van Gloucester, broer van Koning Henry V van Engeland en verblijft zij bij hem als gast. In 1423 stapt dit verliefde paar, zonder dat haar huwelijk met Jan ongeldig is verklaard, in het zogeheten huwelijksbootje. 

Het geluk is voor Humphrey en Jacoba niet weggelegd. De strijd die zij voeren om Jacoba Henegouwen veilig te stellen verloopt niet als gewenst. In 1424 keert hij op verzoek van de Koning terug naar Engeland en laat hij Jacoba achter.

Het roerige leven van Jacoba - gevangenschap

Na haar terugkeer in Holland opent Jacoba de aanval op haar (ex-)man, Jan van Brabant, die stukken grond heeft toegeëigend.

Ze komt er snel achter dat Jan wordt gesteund door Filips van Bourgondie, ook wel bekend als Filips de Goede. Hij is de nieuwe hertog van Bourgondië en veel machtiger dan Jacoba zelf. 

Jacoba trekt zich terug in de stad Mons in haar graafschap Henegouwen. Hier wordt ze klem gezet door het leger van Filips.

De stad Mons moet kiezen: Jacoba de stad uitsturen en haar overleveren aan Filips of Mons laten bestormen door het leger.

Jacoba besluit zich over te geven aan Filips en de stad Mons te beschermen. Filips sluit Jacoba op in het Gravensteen in Gent. Voormalig kasteel dat nu dient als gevangenis midden in de stad.


Jacoba weet met hulp van een van haar kamerdames in mannenkleren uit het Gravensteen te ontsnappen.

De edellieden wachten Jacoba buiten de poort op met een paard. Ze vluchten met z’n drieën, haar kamerdame en haar trouwe hofdame naar Schoonhoven. Als Jacoba weer op vrije voeten is zet ze de strijd tegen Filips en Jan van Brabant voort. 


Haar huwelijk met Jan wordt nietig verklaard en ze sluit vrede met Filips. Zij doet daarbij afstand van veel van haar bezit, om in vrijheid te kunnen leven. 

Het roerige leven van Jacoba - laatste jaren

Jacoba heeft na het sluiten van vrede met Filips nog een paar rustige jaren. Ze trouwt met Frank van Borsele, tegen de afspraak in die ze had met Filips en verliest daarbij haar titel als Gravin. Frank en Jacoba wonen hun laatste jaren in Slot Teylingen tot ze sterft in 1436 aan tuberculose.

De ziekte staat ook wel bekend als ‘de tering’. Jacoba wordt maar 35 jaar oud.

De gravin heeft niets te zeggen over waar ze begraven wordt. In haar testament bepaalt Jacoba dat ze in de Zeeuwse plaats Sint-Maartensdijk wordt begraven. Ook na haar sterven wordt haar wens niet ingewilligd. Ze krijgt een laatste rustplaats in de Haagse hofkapel.

 



Slot Teylingen

De muren van Slot Teyelingen zijn gebouwd kort na 1200. Het slot werd bewoond door de adelijke familie Teylingen, vanwaar ook de naam. 

Maar de beroemdste inwoner van Slot Teylingen is Jacoba van Beieren. 

Kijk eens anders

Beschrijf de kunstenaar aan de hand van het kunstwerk. Wat voor een type zou dit gemaakt hebben?

Hier staat de locatie waar je nu bent. Een enkele keer wijkt deze locatie af van je werkelijke positie.

Dit heeft geen gevolgen voor jouw tour. Alle kunst in deze zaal zit wel gekoppeld aan deze locatie. Kies dan via vrij rondlopen de zaal waar je bent.

 

BG 1 2 3