Last Supper

Beroemd uit de bijbel is het verhaal van het laatste avondmaal. Misschien ken je het wel? Jezus roept zijn twaalf volgelingen bij elkaar. Hij weet dat hij verraden zal worden door een van hen, Judas. En dat dit zijn laatste avondmaal zal zijn. Jezus wast de voeten van zijn volgelingen, deelt het brood en de wijn.

Deze gebeurtenis is vaak door kunstenaars gebruikt als onderwerp. Een wereldberoemd voorbeeld daarvan is de muurschildering van Leonardo da Vinci. Die schildering heet fresco en is meer dan 500 jaar oud. Deze fresco had Yinka in zijn achterhoofd toen hij zijn eigen kunstwerk maakte. Dit beeld is een eerbetoon aan Leonardo da Vinci.

Het laatste avondmaal heeft dus een lange geschiedenis. Een echte traditie. In dit beeld speelt niet Jezus de hoofdrol, maar Bacchus. Hij is de god van de wijn en dronkenschap. Bacchanalia waren feesten die Bacchus gaf.

Deze feesten waren erg wild, met veel wijn en harde muziek. Mensen droegen houten maskers en legden bladeren op hun gezicht. Hun lichaam kleurden ze met allerlei tinten groen en rood. Om hun heupen wikkelden ze vachten van schapen en geiten.

Deze stoute en vrolijke halfgod speelt de hoofdrol in dit beeld. Hij is gek op wijn en vindt zijn gevoel belangrijker dan zijn verstand. Ook gaat bij de sater chaos boven netheid. En genot boven beheersing.

Hij is boosaardig en drinkt te veel wijn. Je weet dus niet of je hem kunt vertrouwen. Hij probeert de hele tijd nimfen, halfgodinnen, te versieren. En efeben, jonge jongens die nog geen baardgroei hebben.

Yinka maakt gebruik van stoffen die stralen en de trots en bijzonderheid van Afrika laten zien. Alleen die stoffen komen helemaal niet uit Afrika, maar uit Nederland! Dat is het gekke. Deze stoffen werden gemaakt toen Indonesië nog een kolonie van Nederland was.

Ze waren bedoeld voor mensen uit Indonesië. Er waren maar weinig mensen die de stoffen kochten. Toen hebben ze het geprobeerd in Afrika. Daar waren ze gek op stoffen, mensen kochten ze. Yinka roept met deze stoffen vragen op. Wat is Afrikaans? Wat is Europees?

De stoffen die Yinka gebruikt worden populair in Afrika en de techniek komt uit Azië, maar ze worden dus gemaakt hier in Nederland. Cultuur is eigenlijk een bedenksel van mensen. Het is niet een waarheid, zoals de som 2+3=5.

Zoals je ziet hebben de figuren aan tafel hier geen gezicht. Hierdoor roept Yinka de vragen op over afkomst. Over ras, eigenlijk. Dat is een onderwerp waar Yinka vaker over nadenkt. Het is nu een raadsel wie er aan tafel zitten. Mensen, dieren? Europeanen, Afrikanen of Aziaten? Of misschien wel indianen.

Zoals je ziet staan er twee zilveren vazen met tulpen op tafel. In de Gouden Eeuw waren de bloembollen ontzettend kostbaar. Tot de industrie instortte en de bloembollen geen geld meer opbrachten.

Van 1730 tot 1760 was de rococo periode op zijn hoogtepunt. In die periode waren hevig krullende en speelse versieringen hartstikke populair. Een schilder uit de rococo tijd is Jean-Honoré Fragonard. Hij maakte een belangrijk schilderij in 1767: de schommel. In 2001 maakte Yinka zelf ook een kunstwerk dat hij ‘De schommel’ noemde. Dit kwam terecht in een beroemde galerie in Londen. Net als bij het laatste avondmaal maakt Yinka gebruik van een verhaal van eeuwen geleden.

Bij zijn beeld van de schommel gebruikt Yinka een pop die op een schommel zit. De pop draagt een kleurrijke jurk van Afrikaanse stoffen en heeft geen hoofd. Veel adellijke mensen in Frankrijk werden na de Franse revolutie vermoord met een guillotine.

Dat was vijfentwintig jaar nadat Fragonard de schommel had geschilderd. Daarom heeft Yinka deze vrouw gemaakt zonder hoofd op haar lichaam.

‘Ik heb een haat-liefde verhouding met de mensen die het voor het zeggen hebben. Ik heb iets op ze tegen. Maar heel stiekem wil ik ook bij die mensen horen. Dat kun je de dwarsligger in mij noemen.’

Yinka’s vader is een succesvol advocaat. Hij wil niet dat zijn zoon naar de kunstacademie gaat. Maar Yinka is een doorzetter. Hij gaat toch. Als Yinka nog maar net studeert aan de kunstacademie raakt hij besmet met een zeldzame infectie.

Dit maakt zijn ruggengraat kapot. Een tijd is hij verlamd, hij kan helemaal niet bewegen. Nog steeds is Yinka verlamd aan één kant van zijn lichaam. Maar Yinka laat zich niet uit het veld slaan.

Yinka grijpt terug op misschien wel de meest beroemde compositie: Het Laatste Avondmaal van Leonardo da Vinci. Iedereen herkent de setting en voelt aan dat dit moment een kantelpunt is. De kijker weet hoe het afloopt. Vergelijk het met filmmuziek. Nog vóór het moment dat er ook maar iets is gebeurd, begrijpt iedereen in de bioscoopzaal dat er een moordaanslag aan zit te komen of dat er gekust gaat worden. Het is communicatie zonder woorden. Slim toch?

 

In het originele Laatste Avondmaal is Jezus het middelpunt. Hier is dat de Romeinse god Bacchus. Hij is de God van wijn, plezier en overdaad. Bacchus gaf bacchanalen, uitbundige feesten met veel wijn en harde muziek. Yinka beeldt Bacchus af als satyr, half mens en half beest. De satyr plaatst zijn gevoel boven het verstand. Genot is belangrijker dan zelfbeheersing.  

De tafelgenoten lijken letterlijk hun verstand verloren te hebben. Met het weglaten van de hoofden verwijst Yinka naar de Franse Revolutie. Aan het eind van de 18^e eeuw (1789-1799) kwamen de Franse burgers in opstand tegen de heersende macht en hun buitensporige rijkdom. De revolutie eindigde in een bloedbad. Eén voor één werden de machthebbers onthoofd.

 

Mooi hè, die tulpen op tafel? Zeker, maar ook dáár zit een geheime boodschap voor je in. In de 17^e eeuw werd de tulp ongekend populair. Een bol kostte tijdens de Tulpengekte soms net zoveel als een Amsterdams grachtenpand.
Totdat in februari 1637 de markt instortte. Verzamelaars en handelaren zagen hun rijkdom van de één op de andere dag verdwijnen. Hoogmoed komt voor de val.

 

Het verlangen naar macht en bezit is van alle tijden. Volgens Yinka ontkomt niemand eraan, ook hij niet. Als internationale gerenommeerde kunstenaar heeft hij een plek in de top verovert. Een plek waar geld, macht en rijkdom bepalend zijn. Hij verafschuwt deze kant van de kunstwereld, maar geeft tegelijkertijd toe erbij te willen horen.
En nu jij: hoeveel verlang jij naar nieuwe gadgets, kleding en invloed?

 

Welk pak of welke jurk uit dit kunstwerk zou jij wel eens willen aantrekken? Gedraag je je anders in deze kleding, dan in een joggingbroek met pantoffels?

Heb je gezien dat er 20 wijnglazen op tafel staan? 

Er zijn 13 figuren, wat is jouw verhaal over die 7 extra glazen? 

Toevallig stuitte een van de Kijkcoaches laatst op de podcast Scheppingsdrift van de EO. In deze podcast gaan een theoloog samen met de conservator van museum Catharijne convent op ontdekkingstocht op welke wijze kunst en bijbel met elkaar zijn verbonden. 

Aflevering #5 staat in teken van het Laatste Avondmaal en zit bomvol interessante wetenswaardigheden. 

De podcast is terug te vinden via de eo of via een van de podcastkanalen zoals spotify.