LyB (Lyanbito)

Makers van quilts mogen zelf onderwerpen bedenken die ze op de quilt aanbrengen. Daardoor krijgen de quilts een historische waarde. Het zegt iets over de persoon die de quilt maakt en over de toestand waarin de wereld op een bepaald moment verkeert. Bij merklappen zie je dat ook. Merklappen zijn borduurwerken die worden gemaakt waarop kinderen kunnen oefenen met borduren. Aan het resultaat van zo’n merklap kan je zien hoe goed iemand de vaardigheid onder de knie heeft.

Quilt als woord
Dit kunstwerk is een quilt. Dat is een deken die bestaat uit drie lagen textiel die op elkaar zijn genaaid. Het op elkaar naaien van die lagen textiel heet: quilten. Je spreekt het uit als kilten. De top kan een hele lap stof zijn, of patchwork. Dat is een handwerktechniek waarbij allerlei verschillende lapjes stof aan elkaar worden genaaid. Het woord quilt is afgeleid van het Latijnse culcita. Dat betekent gevulde zak. Via de Franse woorden couette en cuile werd het later quilt. Eigenlijk was de quilt bedoeld als deken, tegen de kou. De motieven waren simpel.

Flinke historie
De quilt heeft een lange geschiedenis die ver terug gaat. De oudste quilt die gevonden is, komt uit de Romeinse tijd. Kun je nagaan hoe lang de quilt al bestaat. De oudste quilt die in Nederland is gevonden is een poppendeken uit 1680. Tijdens kruistochten (gewapende tochten of operaties) dragen kruisvaarders gequilte jassen om zich te beschermen tegen de kou en ruwe harnassen. Het gaat om deze praktische zaken. Pas later wordt er aandacht besteed aan hoe de quilts eruitzien en worden ze versierd.

Quilt als kunst
In 1924 is de eerste quilttentoonstelling in New York. Vanaf ongeveer 1950 experimenteren textielkunstenaars erop los. Dan ontstaan artquils, waar textielvreemde materialen in verwerkt worden. Dat zijn materialen die je niet bij textiel verwacht, zoals het thee-ei op dit kunstwerk van Erin. In 1970 worden patchwork en quilten in Europa populair bij het grote publiek. Dat komt voor een groot deel door een quilt tentoonstelling in 1971 in New York. Later gaat die tentoonstelling naar Parijs en Amsterdam. Die tentoonstelling zorgt voor veel aandacht voor patchwork en quilten.

Nog een grote impuls
De tweede golf van belangstelling voor quilts komt in 1976, tijdens de viering van het 200-jarige onafhankelijkheidsfeest. Er is veel aandacht voor oude ambachten en tradities. Daardoor komen patchwork en quilten ook weer in de belangstelling te staan. Een heleboel mensen herinneren zich patchwork en quilten uit hun kindertijd. Er ontstaan allerlei quiltclubs, quiltwinkels, verenigingen en congressen.

Dit kunstwerk heet Lyanbito. Dat is ook de naam van een klein stadje in Navajo, in de woestijn van New Mexico in de Verenigde Staten. Als Erin Jane, de kunstenaar van dit werk, door het stadje rijdt bedenkt ze ideeën voor dit kunstwerk.

Het woord feminisme komt uit het Frans: féminisme, van de Latijnse woordstam femina, wat vrouw betekent. Het feminisme komt op voor de rechten van vrouwen. Ook wil het feminisme de positie van vrouwen in de samenleving verbeteren. Erin Jane verandert de handwerktraditie die vrijwel altijd door vrouwen wordt uitgevoerd. Dat doet ze door een quilt te maken die niet decoratief en huiselijk is.

De quilts vormen een samenspel van fotografie, beeldhouwkunst, textielontwerp en symbolen. Wat je op het wandkleed ziet is iets wat ook op een scherm zou kunnen gebeuren. In textiel krijgt is het een andere gewaarwording dan op een computerscherm. 

Een thee-ei is een eivormig instrument om thee mee te zetten. Het voorwerp heeft allemaal gaatjes. Je vult het ei met losse theeblaadjes en hangt het aan een kettinkje in de theepot. In een wat groter thee-ei kan de thee meer ruimte krijgen om zich te ontvouwen. Daardoor ruik en proef je de thee beter.
Heel vaak zie je een thee-ei niet meer. Mensen vinden het handiger om een theezakje te gebruiken dat ze gewoon kunnen weggooien na gebruik.