Riet

Riet is een film die Anna maakt als ze in het tweede jaar van de opleiding Animation and Illustration zit. Dit is een opleiding aan de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht. Ze maakt hem als ze student is. Dat onderscheidt dit werk van veel andere kunstwerken die je in het LAM ziet. Bijna alle andere kunstwerken in het museum zijn gemaakt door afgestudeerde kunstenaars.

Riet wacht geduldig. Ze krijgt bezoek van haar zoon. Je zou denken dat ze daarom niet alleen is. Ze heeft tenslotte gezelschap. Maar als hij er eindelijk is, weten ze geen van beiden wat ze moeten zeggen. 

Riet is een vrouwennaam, een variant van Maria. Waarschijnlijk is het een verkorting van Marietje. Jarenlang is Maria de populairste meisjesnaam geweest in Nederland. In 1930 stond Maria op 1 in de namen top 100. Je zou het misschien niet verwachten, maar ook in 1990 staat Maria op 1 in de Nederlandse meisjesnamen top-100.

Er is een aantal grote onderwerpen in het leven. Eenzaamheid is daar eentje van. Veel kunstwerken gaan daarover. Eenzaamheid is een belangrijk thema in de wereldliteratuur. Andere grote onderwerpen in de kunstgeschiedenis zijn liefde en de dood.

Anna is een Nederlandse regisseur en animator. Ze is gespecialiseerd in pop- en stop-motion animatie. Het maken van kunst kan je ook zien als regisseren. Je houdt de regie in de hand. Niet alleen als je een film regisseert, zoals het woord regisseren meestal wordt gebruikt. Maar ook als je tekent, schildert, beeldhouwt. De kunstenaar geeft zichzelf leiding bij het maken van een kunstwerk. De keuzes die een kunstenaar maakt vormen de regie die hij voert.

Een kunstwerk kan meerdere dingen tegelijk zijn. Grappig en treurig bijvoorbeeld. Dat geldt ook voor situaties. Óf voor situaties die je in een videowerk ziet, zoals hier. Riet zit er best knus bij. Tafeltje met koffie en lekkers, plant op de vensterbank, kleedje over haar luie stoel. Maar toch is het ook een droevige situatie. Vooral als Riet na het bezoek weer alleen is.

Je hebt iemand gemist. Zoals Riet, die je in deze video ziet. Ze verlangt naar het weerzien met haar zoon. Je weet niet hoe lang ze hem al gemist heeft. Het kan een week zijn maar ook langer. Waar het precies door komt dat ze geen gesprek hebben weet je ook niet. Misschien heb je het zelf ook wel eens gehad. Dat je je zo hebt verheugd op een afspraak maar dat het er niet uitkomt als diegene voor je zit. Je wil het heel graag leuk hebben. Die ander waarschijnlijk ook. Maar je zit in de knoop en kijkt elkaar ongemakkelijk aan. Hoe je ook je best doet, het wil maar niet op gang komen. Of juist omdát je zo je best doet. Je denkt: o nee, wat nu?

Zie je dat Riet het pak koekjes even recht legt. Ze tuurt uit het raam en verplaatst de verpakking koekjes. Misschien uit ongedurigheid, of ze wil dat alles perfect is zodra haar zoon er is.

Als oude mensen bezoek krijgen kan dat een enorm ding zijn. Een echt evenement. Vooral als iemand al veel mensen heeft verloren. Dan is het bezoek van degene die komt des te belangrijker.

Je ziet een fotolijst staan op de vensterbank. Misschien heb je een idee van wie er een foto in die lijst zit. Misschien is het wel van haar zoon, die op bezoek komt. Dan staat hij naast haar op de vensterbank en zit tegenover haar als hij er eenmaal is. Of het is een foto van haar gestorven man? Wie weet is het wel een foto van haar ouders. Zo’n oude met een witte rand. Welke optie vind jij logisch?

Natuurlijk moet het personeel van een thuiszorgorganisatie het huis schoonmaken. Maar minstens zo belangrijk is het sociale onderdeel. Iemand moet een schone keuken hebben, maar ook wat aanspraak. Anders vereenzaamt iemand. Zo is thuiszorg niet alleen zorg voor het huis maar tegelijkertijd zielzorg.

Soms zie in interieurs dingen die je niet snel meer bij jonge mensen zal tegenkomen. Een Perzisch tapijt op tafel bijvoorbeeld. Of een klok met een slinger. Een kaarsendover. Allemaal voorwerpen die een beetje ouderwets zijn maar nog altijd bestaan. Het zijn spullen die je bij een vrouw als Riet kan zien.

Riet zit voor een raam waar niets voor hangt. Soms hebben mensen vitrages hangen, kant geweven gordijnen. Dan kan je niet naar binnen kijken. Maar er kan wel een heel leven achter zulke vitrages schuilgaan. Met fotolijstjes op de vensterbank en allemaal spullen die je vanaf straat niet ziet.

Anna is docent aan de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht bij de opleiding Animation and Illustration.

Anna’s films worden op allerlei plaatsen vertoond. Op Stuttgart Animation Festival, Melbourne International Animation Festival, Monstra en Hiroshima International Animatiefestival.