Urbanisme

Dit schilderij is wat anders dan alle andere kunstwerken in het LAM museum. Kun je raden waarom dat is?

Dit is namelijk het oudste schilderij nu op zaal te zien, het komt uit 1930. Waaraan kun je dat zien?

In het LAM hangt vooral hedendaagse kunst. Vind je dat een schilderij uit 1930 daar nog bij hoort? Aan de ene kant is het bijna 100 jaar oud, dus kun je het onmogelijk hedendaags of eigentijds noemen. Aan de andere kant zou je ook kunnen zeggen dat door de komst van de fotografie eind 19e eeuw, de moderne kunst werd uitgevonden. Het was namelijk niet meer nodig om iets realistisch na te schilderen, dat kon veel sneller en beter door een foto. Kunstenaars konden zich daarom bezig gaan houden met hele nieuwe, moderne, kunst.

Het schilderij is gemaakt door de Nederlandse kunstenaar Dirk Koning (1888 – 1978). Hij was heel breed onderlegd. Naast schilder was hij onder andere ook tekenaar, aquarellist, graficus, rijtuigschilder en hij maakte ook houtsnedes. Hij schilderde tijdens zijn leven vooral veel stadgezichten, stillevens en christelijke werken.

Dirk was ook astroloog en heeft in de jaren 20 en 30 ook een aantal boeken over astrologie geïllustreerd.

 

Tijdens zijn leven was Dirk lid van een groot aantal kunstenaarsclub en verenigingen. Een van belangrijkste van deze groepen was ‘De Socialitschen Kunstenaarskring (SKK)’ die bestond van 1927 tot 1934. Bij de SKK ontmoette hij de zes jaar jongere kunstenares Louise Marie (Lou) Loeber (1894-1983). Ze werden verliefd en trouwden, waarna ze allebei als kunstenaar bleven werken. Voor vrouwen was dat in die tijd helemaal niet vanzelfsprekend. Extra bijzonder dat Louise nog beroemder werd dan Dirk.

Louise werd bekend onder de naam Lou Loeber. Ze werd een van de bekendste vrouwelijke Nederlandse kunstenaars in de 20ste eeuw. Haar schilderijen leken een beetje op de schilderijen van Mondriaan, met strakke lijnen en grote kleurvlakken.

Boote, Lou Loeber, 1928

Zonnebloemen, Lou Loeber, 1928

Slapenden, Lou Loeber, 1974

Toch verschilde haar werk van dat van Mondriaan. Ze vond zijn helemaal abstracte schilderijen ‘elitair’. Ze wilde kunst maken voor iedereen, dus ook voor arbeiders die nog nooit naar een museum waren geweest. Daarom zorgde ze ervoor dat je altijd nog kon herkennen wat er geschilderd was, zodat iedereen de schilderijen kon ‘begrijpen’. En er was nog een manier waarop Lou ervoor zorgde dat haar kunst voor iedereen bereikbaar bleef. Ze schilderde soms meerdere edities van een schilderij, zo werd de prijs niet te hoog en kon iedereen het betalen.

Recht tegenover dit schilderij, aan de andere kant van de zaal, hangt nog een schilderij dat geïnspireerd is door Mondriaan. Kun je zien welke?

 

Het is het schilderij OlieBolly! OlieBolly!  van Evelyn Taocheng Wang. Zij raakte geïnspireerd door Nederland en schilderde de oer-Hollandse oliebol in de kleuren een van Nederlands beroemdste schilders.

Dirk maakte heel ander werk dan Lou, zonder de grote kleurvlakken. Maar het zou zomaar kunnen dat hij dit schilderij voor haar heeft gemaakt. Het lijkt namelijk alsof hij voor haar het net wat ‘platter’ heeft geschilderd. De fles heeft nog wel wat diepte, maar de tafel en de achtergrond zijn platte vlakken.

Ook het boek schilderde Dirk voor zijn vrouw. Het is namelijk een boek van de beroemde Frans-Zwitserse architect Le Corbusier. Lou was erg fan van Le Corbusier, ze zal dus blij zijn geweest dat Urbanisme op de tafel lag. De oorspronkelijke kaft van het boek zag er echter anders uit, heel simpel en bruin. Om het nog specialer te maken, schilderde Dirk het boek in de stijl en de kleuren die zijn vrouw ook gebruikte in haar schilderkunst.

De oorspronkelijke kaft van Urbanisme

Zou het een opzettelijk of een foutje zijn dat Dirk de rug tekst van het boek niet door heeft geschilderd?

Het schilderij past niet alleen goed bij Lou. Het hoort ook een beetje bij de schilderijen die ernaast hangen. Het zit qua stijl een beetje tussen Italian Still live van Fons Haagmans en Carnage 3 van Till Rabus in.

 

Fons Haagmans gebruikt hele dikke lagen verf om het stilleven zo plat mogelijk af te beelden. Till Rabus doet het tegenovergestelde; hij gebruikt hele dunne verf om de voorstelling heel gedetailleerd en met zo veel mogelijk diepte weer te geven.

 

Dirk zit daar dus eigenlijk tussenin, hij schilderde het met een beetje diepte, zoals hij dat zelf deed, en een beetje plat voor zijn vrouw Lou.